“Tự
nhiên” - có lẽ do ta chưa hiểu mấy về nó - luôn có “uy tín”, còn những
gì xấu xa, đồi bại là do... con người, do xã hội, nghĩa là phản tự
nhiên, Rousseau hùng hồn: “Tất cả đều tốt đẹp nơi tự nhiên. Tất cả đều
hỏng bét do bàn tay con người!”. Thi hào Đức Friedrich Schiller cũng
viết: “Thế giới là hoàn hảo, nơi đâu không có bóng dáng đau khổ của con
người!”. Thật thế chăng?
Nhiều
nghiên cứu cho thấy đời sống thú vật trong tự nhiên có thể rất tàn bạo,
nhưng, theo viễn tượng tự nhiên luận, chỉ có đời sống con người là sa
đọa và xa rời tự nhiên mà thôi. Chẳng hạn, theo Erich Fromm, trong Giải phẫu học về tính xâm hấn của con người,
hành vi xâm hấn tất yếu cũng có trong đời sống thú vật, nhưng lại không
có tính phá hoại, hủy diệt. Phá hoại, hủy diệt bằng “bạo lực vô nghĩa”,
không vì nhu cầu sinh tồn chỉ có nơi con người! Cuộc tranh cãi sẽ bất
tận, nếu ta lại hỏi: tại sao “bạo lực vô nghĩa” là phản tự nhiên? Con
người, kỳ cùng, không phải là sản phẩm và bộ phận của “tự nhiên” hay
sao?!