Thống nhất về chủ trương cần có nhiều bộ sách giáo khoa nhưng nhiều ý kiến của các chuyên gia giáo dục cho rằng nếu Bộ GD-ĐT vẫn tiến hành biên soạn sách giáo khoa thì khó có sự cạnh tranh bình đẳng trong lĩnh vực này.
Hôm qua 28.8, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh thiếu niên và nhi
đồng của Quốc hội tổ chức hội nghị tham vấn chuyên gia về Đề án đổi mới
chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông.
Vấn đề biên soạn SGK được tranh luận gay gắt tại hội nghị tham vấn chuyên gia về Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông |
“Con đẻ - con nuôi”
|
Dự thảo Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông do Bộ
GD-ĐT soạn thảo đề xuất 2 phương án biên soạn. Trong phương án 1 Bộ chủ
động tổ chức biên soạn đầy đủ một bộ SGK. Đồng thời, khuyến khích các tổ
chức, cá nhân biên soạn các bộ SGK hoặc các cuốn SGK khác, nhất là sách
cho các vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Phương án 2, khuyến khích
các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK. Bộ chỉ tổ chức biên soạn những SGK
mà các tổ chức, cá nhân không đăng ký biên soạn. Ban soạn thảo nghiêng
về phương án 1 nhưng các chuyên gia tham dự phản ứng gay gắt chủ trương
này.
GS Nguyễn Khắc Phi, nguyên Tổng biên tập Nhà xuất bản Giáo Dục, phát
biểu: “Tôi không tán thành quan điểm chỉ có Nhà xuất bản Giáo Dục mới có
đủ đội ngũ tác giả và biên tập viên làm tốt việc biên soạn SGK. Do vậy
tôi không tán thành quan điểm Bộ sẽ chủ động biên soạn một bộ SGK”. GS
Phi phân tích: “Hiện chúng ta có những nhà xuất bản của các ĐH quốc gia,
các trường ĐH sư phạm hoàn toàn có thể làm tốt việc này. Nếu Bộ đứng ra
biên soạn SGK rồi bộ trưởng lại là người thẩm định các bộ SGK trước khi
cho phép đưa vào giảng dạy thì rất dễ xảy ra tình trạng “con đẻ - con
nuôi”.
GS Nguyễn Minh Thuyết cũng bày tỏ lo ngại phương án này vẫn thể hiện
lối tư duy “đồng loạt” và tư duy “dân doanh, quốc doanh”. Trong kinh tế,
“dân doanh” không thể cạnh tranh với “quốc doanh” được về mặt tiếp cận
nguồn lực. GS Thuyết đề nghị: “Bộ chỉ nên làm một số môn khoa học xã hội
và nhân văn, còn việc viết các môn khác nên xã hội hóa. Thậm chí, có
thể mua bản quyền và dịch SGK nước ngoài để dạy. Ưu điểm của phương án
này là ít tốn kém cho ngân sách nhà nước”.
GS Trần Đình Sử gay gắt hơn. Ông nói: “Nếu Bộ vẫn biên soạn một bộ
thì nên bỏ chủ trương có nhiều bộ SGK đi là hơn vì điều này sẽ lại quay
về thực trạng như cũ, Bộ độc quyền”.
GS Sử nhấn mạnh: “Nếu không tạo cơ chế thực sự công bằng thì hàng
loạt tài năng sẽ nhụt chí và sẽ “giết chết” nhiệt tình muốn đóng góp của
các cán bộ trẻ trong lĩnh vực biên soạn SGK”.
GS Nguyễn Lân Dũng, nguyên đại biểu Quốc hội cũng tha thiết đề nghị
việc biên soạn SGK hãy giao cho các hội chuyên ngành chủ động tham gia
với lý do hội có đầy đủ lực lượng hùng mạnh cả các nhà khoa học lẫn đội
ngũ giáo viên phổ thông có thể đảm nhiệm tốt công việc này. PGS Nguyễn
Công Khanh, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, cũng đồng quan điểm khi phát biểu:
“Để có thể thực hiện được nhiều bộ SGK thì Bộ không nên đứng ra biên
soạn mà đóng vai trò quan trọng hơn là đưa ra các tiêu chí về SGK và
tiến hành đánh giá thẩm định”.
Không phản đối việc Bộ biên soạn, nhưng PGS Trần Quốc Toản, nguyên
Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, đề xuất: “Để tạo cơ chế bình đẳng
trong việc này thì dù ai biên soạn cũng phải được cấp tiền từ ngân sách
nhà nước để biên soạn. Tất cả các SGK đều được thẩm định rồi lựa chọn
những SGK tốt nhất”.
Ai có quyền chọn SGK ?
Đưa ra chủ trương có nhiều bộ SGK nhưng dự thảo đề án lại bỏ qua một
chi tiết rất quan trọng là ai có thẩm quyền lựa chọn bộ SGK để sử dụng?
GS Phạm Minh Hạc, nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, đề nghị dự thảo đề án
cần bổ sung quy định ai được quyền lựa chọn bộ SGK để sử dụng trong từng
lớp, từng trường, từng khu vực. GS Hạc cho rằng đây là một vấn đề rất
khó, càng khó hơn nếu Bộ lại đứng ra biên soạn bộ SGK. “Nếu ông bộ
trưởng đã chọn thì giám đốc sở sẽ chọn, giám đốc sở chọn thì trưởng
phòng giáo dục sẽ chọn theo… cứ như thế đến hiệu trưởng, đến giáo viên
dù muốn dù không cũng phải theo”, GS Hạc nêu tình huống.
GS Nguyễn Minh Thuyết cũng cùng mối lo này khi đặt vấn đề: “Nếu giao
cho giám đốc sở GD-ĐT hoặc hiệu trưởng lựa chọn SGK thì liệu có xảy ra
tình trạng thay giám đốc sở hoặc thay hiệu trưởng là sẽ thay đổi bộ SGK
đang được dạy học ở địa phương đó hay nhà trường đó hay không?”.
Xung quanh vấn đề này, GS Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa -
Giáo dục - Thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội, cũng khẳng định:
Ủy ban với tư cách là cơ quan thẩm tra sẽ cùng với ban soạn thảo cân
nhắc và bổ sung quy định về việc thẩm quyền quyết định chọn SGK. “Tôi
cho rằng thẩm quyền chọn SGK chỉ nên quy định ở mức giao cho giáo viên
hoặc nhà trường, không nên lên tới cấp phòng, cấp sở”, GS Thi nói.
Chỉ nước ta SGK mới mỏng như “lưỡi mèo”
GS Nguyễn Lân Dũng phê SGK hiện nay của ta “mỏng như lưỡi mèo” - điều
không thấy ở nước nào trên thế giới. Các nước ngay cả nước nghèo như
Nepan nhưng SGK rất dày, rất hay.
GS Nguyễn Thị Tâm Đan, nguyên chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục -
Thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cũng tỏ ra rất trăn trở về độ
dày của SGK. “Chúng ta đang hướng tới đổi mới rất mạnh về phương pháp
giảng dạy, phát huy tính chủ động tự tìm kiếm kiến thức của học sinh mà
SGK mỏng dính như vậy thì học sinh tự tìm kiến thức ở đâu?”, bà Tâm Đan
nêu vấn đề.
PGS Nguyễn Công Khanh cũng cho rằng SGK có quyển rất dày, có thể 600 -
800 trang nhưng việc sử dụng SGK đó như thế nào thì phải tập huấn rất
kỹ cho giáo viên. Đồng quan điểm, GS Trần Đình Sử đề nghị nên biên soạn
SGK dày dặn và có thể sử dụng lâu dài nhưng sách hướng dẫn cho giáo viên
thì phải thay đổi thường xuyên, miễn là để giáo viên giúp học sinh lĩnh
hội kiến thức tốt nhất.
-----------------------------------------------------------------------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét